Το κάταγμα των ενδοδοντικών εργαλείων κατά την ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) είναι μια επιπλοκή που πρέπει να αντιμετωπίσει κάθε ενδοδοντολόγος. Η αναφερόμενη συχνότητα κυμαίνεται από 0,7% έως 6% των περιπτώσεων. Το κάταγμα εργαλείων από ανοξείδωτο χάλυβα μπορεί να αποφευχθεί κυρίως με την απόρριψη των εργαλείων που παρουσιάζουν σημάδια μεταλλικής κόπωσης, ωστόσο, ο διαχωρισμός των εργαλείων νικελίου-τιτανίου μπορεί να συμβεί χωρίς καμία προειδηοποίηση. Η εφάπαξ χρήση περιστροφικών εργαλείων μειώνει την πιθανότητα θραύσης στο 0,9% αλλά δεν αποτρέπει εντελώς την πιθανότητα θραύσης. Συνήθεις αιτίες θραύσης περιστροφικών εργαλείων είναι η κυκλική κόπωση και/ή στρέψη. Δυστυχώς, είναι θεωρητικά αδύνατο να δημιουργηθούν εργαλεία που δεν υπόκεινται σε θραύση λόγω του γεγονότος ότι τα πιο εύκαμπτα εργαλεία, που είναι πιο ανθεκτικά στην κυκλική κόπωση, είναι λιγότερο ανθεκτικά στη στρέψη και αντίστροφα.
Μία επιλογή για την αντιμετώπιση ενός σπασμένου εργαλείου είναι η αφαίρεσή του. Η χρήση ενός χειρουργικού μικροσκοπίου για τη διευκόλυνση της διεύρυνσης της ρίζας στο επίπεδο του σπασμένου θραύσματος και η αφαίρεσή του με ειδικά εργαλεία είναι αποδεκτή παγκοσμίως.
Το ποσοστό επιτυχούς αφαίρεσης θραυσμάτων είναι υψηλό, αλλά μπορεί να οριστεί ως επιτυχία της ενδοδοντικής θεραπείας; Τα άμεσα δυσμενή αποτελέσματα της υπερδιεύρυνσης της ρίζας μπορεί να είναι η διάτρηση. Επίσης, η αφαίρεση της υγιούς οδοντίνης μειώνει την αντοχή της ρίζας και μπορεί να προδιαθέσει τη ρίζα σε επίμηκες κάταγμα. Η πρώτη αρχή της ιατρικής είναι να μην βλάπτετε τον ασθενή σας. Ο στόχος της ενδοδοντικής είναι η θεραπεία ή πρόληψη της ακρορριζικής φλεγμονής. Η πιο κοινή αιτία περιακρορριζικών βλαβών είναι η ενδοριζική λοίμωξη. Ένα σπασμένο αρχείο από μόνο του δεν προκαλεί φλεγμονή. Συχνά βλέπουμε δόντια με σπασμένα εργαλεία που αντιμετωπίστηκαν πριν από πολλά χρόνια και δεν έχουν κλινικά ή ακτινολογικά σημεία περιακροριζικής φλεγμονής. Η περιακρορριζική επούλωση λαμβάνει χώρα εάν κατά τη διάρκεια της ενδοδοντικής θεραπείας η απολύμανση μειώσει το μικροβιακό φορτίο κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο. Στις μέρες μας, η ολική αποστείρωση των ριζών εξακολουθεί να αποτελεί ουτοπία. Εάν το σπασμένο όργανο εμποδίζει την αποτελεσματική απολύμανση και η φλεγμονή δεν επουλωθεί ή έχει αναπτυχθεί μια νέα φλεγμονή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μικροχειρουργική χωρίς να θυσιαστεί οδοντική ουσία.
Η επιτυχής αφαίρεση εργαλείων που έχουν υποστεί κάταγμα μπορεί να διακινδυνεύσει τη μακροπρόθεσμη πρόγνωση του δοντιού θυσιάζοντας υγιή οδοντική ουσία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διατρήσεις και να προδιαθέσει το δόντι σε επίμηκες κάταγμα της ρίζας. Ο κλινικός θα πρέπει να λάβει υπόψη του τις μικροβιολογικές και εμβιομηχανικές πτυχές κατά τη λήψη κλινικών αποφάσεων.
